Etiket: rahats覺zl覺k

G羹lmenin Faydalar覺 – Zararlar覺

Beynimiz ve Tebess羹m

Ni癟in tebess羹m eder veya g羹leriz? Kendi kendimizi g覺d覺klay覺nca ni癟in g羹lmeyiz? Mizah duygusu beynimizin hangi k覺sm覺nda yer al覺r? Bunlar gibi bir癟ok soru, bu konuda fazla arat覺rma yap覺lmad覺覺 i癟in hen羹z cevapland覺r覺lamam覺t覺r. G羹lmek ve kahkaha klinik bir h璽dise olmad覺覺 i癟in, bu konuda fazla 癟al覺ma yap覺lmad覺覺 d羹羹n羹lmektedir. 襤nsanlar fazla tebess羹m ettikleri ve mutlu olduklar覺 i癟in doktora gitmezler. Ancak baz覺 insanlar g羹lme krizleri y羹z羹nden doktora bavurmaktad覺rlar. Beyinde baz覺 b繹lgelerin hasar g繹rmesi sonucu, kontrol edilemeyen g羹lmeler oluabilmektedir. Baz覺 epilepsi (sara) tiplerinde de a覺r覺 g羹lmeler olabilmektedir.

1962 y覺l覺nda Tanganikada bir okulda bir k覺zda g羹lme krizi balar. K覺sa bir s羹rede bu kriz b羹t羹n okula yay覺l覺r. Bula覺c覺 bir hastal覺k gibi yay覺lan bu kriz y羹z羹nden okul 羹癟 hafta s羹reyle tatil edilir. Nature dergisinin 1998 y覺l覺nda yay覺mlanan 391. say覺s覺nda Elektrik Ak覺m覺 Kahkahay覺 Uyar覺r bal覺kl覺 bir makalede beyin ve g羹lme ile ilgili bilgiler kamuoyuna sunulur. 16. yyda bir k覺z覺n beyninin bir k覺sm覺 epilepsi y羹z羹nden 癟覺kar覺l覺r. Ameliyat s覺ras覺nda doktorlar k覺z覺n beyninin serebral kortex (beyin kabuu) denilen k覺sm覺nda bir b繹lgeyi elektrik ak覺m覺yla uyar覺rlar. Sol 羹st frontal gyrus adl覺 22 cm boyutundaki saha her uyar覺ld覺覺nda, k覺z daima g羹lmektedir. Beynin bu b繹lgesi motor (hareketle ilgili) b繹lgedir.

gulme

Makalenin yazarlar覺na g繹re beyinde mizah ile ilgili 羹癟 b繹l羹m vard覺r.

  1. Mizah覺n hiss簾 k覺sm覺 ile ilgili b繹l羹m: G羹lmenin olmas覺 i癟in bir tetikleyenin olmas覺 l璽z覺md覺r. Mizah簾 bir h璽dise mizah duygusunu uyand覺rabilir. Beyinde duygular覺n merkezi de limbik sistemdir.
  2. Mizah覺n d羹羹nme k覺sm覺 ile ilgili b繹l羹m (Cognitive part): Mizah覺n, mizah olarak alg覺lanmas覺 i癟in gerekli olan b繹l羹md羹r. Yani bu b繹l羹m olmazsa yap覺lan bir l璽tife, espri olarak alg覺lanmaz.
  3. G羹l羹msemenin olmas覺 i癟in y羹z kaslar覺n覺 癟al覺t覺ran motor b繹l羹m: Kaslar, kaslar覺 癟al覺t覺ran sinirler ve sinir balant覺lar覺ndan m羹teekkildir.

Bu 癟al覺malara ramen h璽l璽 beyin-g羹l羹mseme m羹nasebeti hakk覺nda 癟ok az ey biliyoruz. G羹l羹mseme nedir? Ni癟in g羹l羹yoruz? G羹lerken beynimizin i癟inde neler oluyor? gibi sorular覺n cevab覺n覺 tam olarak veremiyoruz.

G羹lmenin Faydalar覺-Zararlar覺

Gelotoloji, g羹lmenin fizyolojik 繹zelliklerini inceleyen bir bilim dal覺d覺r. Bu bilime g繹re, g羹lme, ses ve hareketten 繹te bir eydir. G羹lme s覺ras覺nda bir癟ok kas koordineli bir ekilde 癟al覺覺r:
1- Kan bas覺nc覺 artar,
2- Kalb h覺zl覺 atar,
3- Solunum deiir,
4- N繹rokimyev簾 madde seviyesi azal覺r,
5- 襤mm羹n sistem canlan覺r, harekete ge癟er.

G羹lme sonucu kaslar yumuad覺覺 i癟in insanlarda bir rahatlama olur. Baz覺 hastahanelerde morali art覺rmak i癟in mizah odalar覺 vard覺r.

Psikon繹roimm羹noloji; psikoloji, n繹roloji ve imm羹noloji kelimelerinin birleiminden olumutur. Stresin ve 羹z羹nt羹n羹n, sinir sistemine nas覺l tesir ettiini arat覺r覺r. Psikon繹roimm羹nolojiye g繹re hastal覺klar覺n %50sinin sebebi; 羹z羹nt羹, stres, hayat覺 yanl覺 anlama, karamsarl覺kt覺r. G羹l羹mseme, otonom sinir sistemini harekete ge癟irerek stres hormonlar覺n覺n ve n繹rotransmitterlerin seviyesini deitirir. 60 dkl覺k bir komedi program覺 kortizolu, b羹y羹me hormonunu ve kateolaminlerin seviyesini azalt覺r.

Kortizol, imm羹n sistemini bask覺lar; g羹lme ile bu bask覺 ortadan kalkar. Yine g羹l羹mseme ile:

  • Mikroplarla savaan ve savunma sistemimizin bel kemii olan imm羹noglob羹nlerin (antikor) seviyesi artar.
  • Tabi簾 繹ld羹r羹c羹 h羹crelerin ve anormal h羹creleri yok eden h羹crelerin aktivitesi artar.
  • 襤mm羹n sisteme destek olan plasma sitokininlerin ve gama interferonlar覺n seviyesi iki kat artar.

Stanford niversitesi T覺p Fak羹ltesi profes繹rlerinden W. Fry ve Hastal覺覺n Anatomisi adl覺 kitab覺n yazar覺 N. Cousinse g繹re g羹lme, ankylosing spondylitis gibi hayat覺 tehdit eden bir kollagen doku hastal覺覺nda bile kullan覺labilir. 1990淄a 41 lise 繹rencisi 羹zerinde bir seri deney yap覺l覺r. renciler iki gruba ayr覺l覺r. Birinci gruba mizah簾, dier gruba s覺radan bir konuma dinlettirilir. Deney 繹ncesi ve sonras覺 繹rencilerin tansiyonlar覺 ve lgA (imm羹noglob羹n) seviyeleri t羹k羹r羹kte 繹l癟羹l羹r. lgA, viral ve bakteriyal enfeksiyonlara kar覺 v羹cudun ilk savunma sil璽h覺d覺r. Mizah grubunda lgA miktar覺 繹nemli nispette artm覺t覺r. Dier grupta bir deiiklik olmam覺t覺r.

G羹l羹nce y羹z ifademiz deiir. Kol, bacak ve g繹羹s kaslar覺m覺z harekete ge癟er. Ancak tebess羹m bu kadar faydal覺 olmas覺na ramen kahkahan覺n bir癟ok zararlar覺 vard覺r. Peygamberimiz bu konuyu kahkaha kalbi 繹ld羹r羹r diyerek y羹zy覺llar 繹nce dile getirmitir.

Kahkaha kalp krizlerine, beyin kanamalar覺na ve fel癟lere yol a癟abilir. Bununla ilgili vakalar rapor edilmitir. Kar覺n b繹lgesinden ameliyat olanlar kahkaha atmamal覺d覺rlar. 羹nk羹 dikileri y覺rt覺labilir. Kaburgalar覺 k覺r覺lm覺 insanlar覺n fazla g羹lmeleri de iyi deildir. Bu tip rahats覺zl覺klar覺 olan insanlar覺n yan覺nda kahkaha att覺racak espriler yap覺lmamal覺d覺r.
Size bir tebess羹m edemeyecek derecede yorgun birine rastlarsan覺z, siz tebess羹m羹n羹z羹 esirgemeyiniz. 羹nk羹 g羹l羹msemeye en 癟ok muhta癟 olan kimse bakalar覺na verecek tebess羹m羹 olmayan kimsedir.

S繹z羹m羹z羹 bir hik璽ye ile bitirelim

Garson, servis yaparken m羹teriye g羹l羹mser, bundan mutlu olan m羹teri garsona iyi bir bahi verir. Garson sevinir, iyi bir al覺veri yapar. Eve d繹nerken yolda bir dilenciye rastlar, bahiin bir k覺sm覺n覺 da ona verir. Dilenci de sevinir ve o paran覺n bir k覺sm覺yla ekmek al覺r. Kul羹beciine d繹nerken yolda zay覺f bir kedi g繹r羹r, ona ac覺r. Garsonun verdii parayla s羹t al覺r, kediyi eve g繹t羹r羹r, sobay覺 yakar ve uyurlar. Gece kul羹bede yang覺n 癟覺kar. Kedi yapt覺覺 g羹r羹lt羹 ile dilenciyi uyand覺r覺r. Adam yanmaktan, mahalle de yang覺ndan kurtulur.

Tebess羹m deyip ge癟meyin, bak覺n nelere vesile oluyor.