Etiket: klavye

Klavye Tuşları

Esc: Klavyenin sol üst köşesinde buluna bu tuş işletim sistemi düzeyinde tanımsızdır. Çoğu programda ise temel görevi olan çıkış amacıyla kullanılır. Ancak her yapıda bu tuş çıkış işlemini gerçekleştirmeyebilir.

Fonksiyon Tuşları: Klavyede en üstte tek sıra halinde sıralanmış F1′den F12′ye kadar numaralandırılmış bu tuşlar, her programda değişen kendine verilmiş görevleri yerine getirirler. Örneğin, F1 tuşu her programda o programla ilgili yardım menüsünü ekrana çıkarır. F5 tuşu sayfada yenileme yapar.

Print Screen: Insert tuşunun üzerinde bulunan ve temel görevi ekran görüntüsünü direk yazıcıdan kağıda dökmek gibi görünen bu tuşun artık bu amaç için kullanıldığı söylenemez. Günümüzde bu tuş daha çok o an ekranda görünen her şeyi görüntü olarak kopyalamak (panoya almak) görevi ile kullanılmaktadır. Daha sonra bu görüntü yapıştırmak kaydıyla herhangi bir Windows uygulamasında kullanılabilir. Bir nevi ekranda olan görüntünün fotoğrafını çeker.

Pause: Print Screen tuşunun bulunduğu yerde olan bu tuş bilgisayarın yaptığı işlemleri dondurur. Herhangi bir tuşa basıldığında işlem devam edecektir.

Tab: Klavyenin solunda Caps Lock tuşunun üzerinde bulunan sağ ve solu gösteren oklarla ifade edilen veya üzerinde direk TAB yazan bu tuşun diğer adı Sekme tuşu olarak bilinmektedir. Tab tuşunun ilk görevi yazı yazma programlarında paragraf başı yapmaktır. Diğer bir görevi ise pencereli yapılarda alanlar arası geçiş yapmaktır. Geçiş işlemi saat yönünde olup Shift tuşu ile birlikte kullanılırsa geçiş yönü saat yönünün tersine dönecektir.

Backspace: Enter tuşunun üzerinde sola doğru ok işareti ile ifade edilen tuşun görevi yazı yazma programlarında imlecin solundaki karakteri silmektir.

Delete: Aslında temel silme tuşu Delete tuşudur. Enter tuşunun sağında bulunan ve DEL ya da DELETE şeklinde ifade edilen bu tuş yazı yazma programlarında imlecin solundaki karakteri silmek için kullanıldığı gibi bilgisayar ortamında diğer silme işlemleri için de kullanılır.

Insert: Delete tuşunun üzerinde bulunan ve INS ya da INSERT şeklinde ifade edilen bu tuş bilgisayar açıldığı anda devrededir. Insert tuşu o ana kadar yazılmış olan karakterlerin arasına yeni karakterler yazılmak istendiğinde kullanılır.

Caps Lock ve Shift: Klavyenin sağ ve sol tarafında iki adet olan Shift tuşu, içi boş yukarı ok görüntüsü ya da üzerinde direk SHIFT yazar şekilde ifade edilir. Normal şartlarda klavyede harf tuşları direk kullanıldığında küçük harf şeklinde yazılacaktır. Herhangi bir harf yazılırken Shift tuşuna basılı tutulup o harf tuşuna basılacak olursa harf, büyük harf şeklinde yazılır. Shift tuşunun diğer bir görevi ise klavyede bazı tuşların üzerinde ikincil görevlerin yazılmasını sağlamaktır. Shift tuşu tek başına hiç bir görev yapmaz. Kullanımı sırasında Shift tuşuna basılı tutup diğer tuşa basmak gerekir. Caps Lock tuşu ise basılıp bırakma ve klavyenin sağ üst köşesindeki ışığın yanması ile devreye giren bir tuştur. Görevi sadece harflere etkili olup onların sürekli büyük harf şeklinde yazılmasını sağlamaktır.

Enter: Klavyede sağ orta kısma yakın bir yerde bulunan ve üzerinde ENTER yazan ya da kıvrık bir okla ifade edilen bu tuşun temel görevi klavye ile yapılan bilgi girişinin ya da işlemin bittiğinin bilgisayara bildirilmesidir. Kısaca bilgisayar sistemiyle kullanıcı arasındaki iletişimin merkez tuşu denilebilir. Enter tuşunun yazı yazma programlarındaki görevi ise yeni bir paragrafa geçiştir.

Numerik Klavye: Harf dizelerinin bulunduğu klavyenin sağ tarafında görünüş olarak bir hesap makinesini andıran bir klavye bölümü vardır. Nümerik Klavye adı verilen bu bölümün temel görevi sayısal işlemlerin daha hızlı yapılabilmesini sağlamaktır. Sayıların ve işlem işaretlerinin birbirine yakın olması sebebiyle matematiksel işlemlerin yapılması daha hızlı ve kolay gerçekleşecektir. Ancak bütün bunlar Num Lock düğmesinin aktif, yani üzerindeki ışığın yanıyor olmasına bağlıdır. Eğer Num Lock aktif değilse nümerik tuşlar üzerindeki diğer görevler etkin olacaktır.

Ctrl: Shift tuşu gibi klavyenin sağ ve sol alt kısmında yer alan bu tuş CTRL harfleriyle ifade edilir ve yine Shift gibi tek başına kullanılmaz. Birlikte kullanıldığı tuş ile birlikte her programda farklı bir görev veya fonksiyon ifa eder.

Windows Tuşları: Space tuşunun sağ ve solunda bulunan, üzerinde uçan pencere resmi bulunan bu tuşların görevi Windows ortamında Başlat Menüsü’nü açmaktır. Sağdaki Ctrl tuşunun solunda yer alan tuşun görevi ise Windows ortamında mouse’un sağ tuşunun yaptığı görevi (gizli menü) yapmaktır.

Alt: Klavyenin sol alt kısmında yer alan bu tuş ALT harfleriyle ifade edilir. Tek başına kullanıldığında menülü ortamlarda menüyü aktif hale getirme işlemini yapar. Ctrl tuşu gibi kullanılabilir. Yani birlikte kullanıldığı tuş ile birlikte her programda farklı bir görev veya fonksiyon ifa eder.

Space: Klavyenin alt ortasında yer alan, uzun çubuk görünümündeki ve yazı yazma işlemlerinde bir karakterlik boşluk bırakmaya yarayan bu tuşa Space, Boşluk ya da Ara tuşu denilmektedir. Windows ortamında ve bazı programlarda seçme elemanı olarak da kullanılır.

Alt Gr: Klavyenin sağ alt kısmında yer alan bu tuş ALT Gr harfleri ile ifade edilir. Herhangi bir tuşun sağ alt köşesinde bir ifade varsa o ifadenin yazılması için Alt Gr tuşuna ihtiyaç duyulur. Shift tuşu gibi basılı tutularak diğer tuşa basılma marifetiyle kullanılır.

Yön Tuşları:
İmleç bilgisayarda klavye ile müdahale edilebilen ortamlarda görünen yanıp sönen ince çizgi şeklindeki görünümdür. Ekran bir sayfa gibi düşünüldüğünde imleç kullanıcıya nerede olduğunu ifade eden bir araç olarak kabul edilebilir. İşte ekranda imleci yönlendirmek için klavyenin sağ orta kısmında üzerinde dört yönü gösteren oklar bulunan tuşlar kullanılır. Bu tuşlar sadece imleci değil bazı programlarda (özellikle oyun programlarında) programa müdahaleyi ve yönlendirmeyi mümkün kılan tuşlardır.

Ayrıca yön tuşlarının üzerindeki tuş grubu içinde yer alan END, HOME, PAGE UP, PAGE DOWN tuşlarının da yönlendirme görevi vardır.

Genel Klavye Kısayolları

  • CTRL+C (Kopyala)
  • CTRL+X (Kes)
  • CTRL+V (Yapıştır)
  • CTRL+Z (Geri Al)
  • DELETE (Sil)
  • ÜSTKRKT+DELETE (Seçili öğeyi Geri Dönüşüm Kutusu’na atmadan kalıcı olarak sil)
  • Bir öğeyi sürüklerken CTRL (Seçili öğeyi kopyala)
  • Bir öğeyi sürüklerken CTRL+ÜSTKRKT (Seçili öğeye kısayol oluştur)
  • F2 tuşu (Seçili öğeyi yeniden adlandır)
  • CTRL+SAĞ OK (Ekleme noktasını sonraki sözcüğün başına götür)
  • CTRL+SOL OK (Ekleme noktasını önceki sözcüğün başına götür )
  • CTRL+AŞAĞI OK (Ekleme noktasını sonraki paragrafın başına götür)
  • CTRL+YUKARI OK (Ekleme noktasını önceki paragrafın başına götür)
    Ok tuşlarının herhangi biriyle birlikte CTRL+ÜSTKRKT (Bir metin bloğu vurgula) Ok tuşlarının herhangi biriyle birlikte ÜSTKRKT (Pencere veya masaüstünde birden fazla öğe seç veya bir belgede metin seç)
  • CTRL+A (Tümünü seç)
  • F3 tuşu (Bir dosya ya da klasör ara)
  • ALT+ENTER (Seçili öğenin özelliklerini görüntüle)
  • ALT+F4 (Etkin öğeyi kapat veya etkin programdan çık)
  • ALT+ENTER (Seçili nesnenin özelliklerini görüntüle)
  • ALT+ARA ÇUBUĞU (Etkin pencere için kısayol menüsünü aç)
  • CTRL+F4 (Aynı anda birden çok belge açmayı sağlayan programlardaki etkin belgeyi kapat)
  • ALT+SEKME (Açık öğeler arasında geçiş yap)
  • ALT+ESC (Öğeler arasında açılma sıralarına göre dön)
  • F6 tuşu (Bir penceredeki veya masaüstündeki ekran öğeleri arasında dolaş)
  • F4 tuşu (Bilgisayarım veya Windows Gezgini’ndeki Adres çubuğu listesini görüntüle)
  • ÜSTKRKT+F10 (Seçili öğe için kısayol menüsünü görüntüle)
  • ALT+ARA ÇUBUĞU (Etkin pencere için Sistem menüsünü görüntüle)
  • CTRL+ESC (Başlat menüsünü görüntüle)
  • ALT+Bir menü adındaki altı çizili harf (Karşılık gelen menüyü görüntüle)
    Açık bir menüdeki bir komut adındaki altı çizili harf (Karşılık gelen komutu gerçekleştirir)
  • F10 tuşu (Etkin programda menü çubuğunu etkinleştirir)
  • SAĞ OK (Sağdaki sonraki menüyü aç veya bir alt menü aç)
  • SOL OK (Soldaki sonraki menüyü aç veya bir alt menüyü kapat)
  • F5 tuşu (Etkin pencereyi günceleştir)
  • GERİ AL (Bilgisayarım ya da Windows Gezgini’nde bir seviye üstteki klasörü görüntüle)
  • ESC (Geçerli görevi iptal et)
  • CD-ROM sürücüye bir CD-ROM taktığınızda ÜSTKRKT (CD-ROM’un otomatik olarak oynatılmasını önle)

İletişim Kutusu Klavye Kısayollar

  • CTRL+SEKME (Sekmeler arasında gezin)
  • CTRL+ÜSTKRKT+SEKME (Sekmeler arasında geriye doğru git)
  • SEKME (Seçenekler arasında ileriye doğru git)
  • ÜSTKRKT+SEKME (Seçenekler arasında geriye doğru git)
  • ALT+Altı Çizili harf (İlgili komutu gerçekleştir veya ilgili seçeneği seç)
  • ENTER (Etkin seçeneğin veya düğmenin komutunu gerçekleştir)
  • ARA ÇUBUĞU (Etkin seçenek bir onay kutusuysa onay kutusunu seç veya temizle)
  • Ok tuşları (Etkin seçenek düğmeleri grubuysa bir düğme seç)
  • F1 tuşu (Yardım görüntüle)
  • F4 tuşu (Etkin listedeki öğeleri görüntüle)
  • GERİ (Kaydet veya Aç iletişim kutusunda bir klasör seçiliyse bir üst düzeydeki klasörü aç)

Microsoft Doğal Klavye Kısayolları

  • Windows Logosu (Başlat menüsünü göster veya gizle)
  • Windows Logosu+BREAK (Sistem Özellikleri iletişim kutusunu görüntüle)
  • Windows Logosu+D (Masaüstünü göster)
  • Windows Logosu+M (Tüm pencereleri küçült)
  • Windows Logosu+ÜSTKRKT+M (Küçültülmüş pencereleri geri yükle)
  • Windows Logosu+E (Bilgisayarım’ı aç)
  • Windows Logosu+F (Bir dosya veya klasör ara)
  • CTRL+Windows Logo+F (Bilgisayar ara)
  • Windows Logosu+F1 (Windows Yardımı’nı görüntüle)
  • Windows Logosu+ L (Klavyeyi kilitle)
  • Windows Logosu+R (Çalıştır iletişim kutusunu aç)
  • Windows Logosu+U (Hizmet Programı Yöneticisi’ni aç)

Erişilebilirlik Klavye Kısayolları

  • Sekiz saniye boyunca Sağ ÜSTKRKT (Filtre Tuşlarını aç veya kapat)
  • Sol ALT+Sol ÜSTKRKT+PRINT SCREEN (Yüksek Karşıtlık’ı aç veya kapat)
  • Sol ALT+sol ÜSTKRKT+NUM LOCK (Fare Tuşları’nı aç veya kapat)
  • Beş kez ÜSTKRKT (Yapışkan Tuşlar’ı aç veya kapat)
  • Beş saniye boyunca NUM LOCK (Geçiş Tuşları’nı aç veya kapat)
  • Windows Logosu+U (Hizmet Programı Yöneticisi’ni aç)

Windows Gezgini Klavye Kısayolları

  • END (Etkin pencerenin sonunu göster)
  • HOME (Etkin pencerenin başını göster)
  • NUM LOCK+Yıldız İşareti (*) (Seçili klasörün altındaki tüm alt klasörleri göster)
  • NUM LOCK+Artı işareti (+) (Seçili klasörün içeriğini göster)
  • NUM LOCK+Eksi işareti (-) (Seçili klasörü daralt)
  • SOL OK (Geçerli seçim genişletilmişse daralt veya üst klasörü seç)
  • SAĞ OK (Geçerli seçimi daraltılmışsa görüntüle veya ilk alt klasörü seç)

Karakter Eşlem İçin Klavye Kısayolları

Karakter kılavuzunda bir karakteri çift tıklatırsanız, kılavuz üzerinde klavye kısayollarını kullanarak hareket edebilirsiniz:

  • SAĞ OK (Sağa veya sonraki satırın başına git)
  • SOL OK (Sola veya önceki satırın başına git)
  • YUKARI OK (Bir satır yukarı git)
  • AŞAĞI OK (Bir satır aşağı git)
  • PAGE UP (Bir defada bir ekran yukarı git)
  • PAGE DOWN (Bir defada bir ekran aşağı git)
  • HOME (Satırın başına git)
  • END (Satırın sonuna git)
  • CTRL+HOME (İlk karaktere git)
  • CTRL+END (Son karaktere git)
  • ARA ÇUBUĞU (Bir karakter seçildiğinde Büyütülmüş ve Normal modlar arasında geçiş yap)

Microsoft Yönetim Konsolu (MMC) Ana Pencere Klavye Kısayolları

  • CTRL+O (Kaydedilmiş bir konsolu aç)
  • CTRL+N (Yeni bir konsol aç)
  • CTRL+S (Açık konsolu kaydet)
  • CTRL+M (Bir konsol öğesi ekle veya kaldır)
  • CTRL+W (Yeni bir pencere aç)
  • F5 tuşu (Tüm konsol pencerelerinin içeriğini güncelleştir)
  • ALT+ARA ÇUBUĞU (MMC penceresi menüsünü görüntüle)
  • ALT+F4 (Konsolu kapat)
  • ALT+A (Eylem menüsünü görüntüle)
  • ALT+V (Görünüm menüsünü görüntüle)
  • ALT+F (Dosya menüsünü görüntüle)
  • ALT+O (Sık Kullanılanlar menüsünü görüntüle)

MMC Konsol Penceresi Klavye Kısayolları

  • CTRL+P (Geçerli sayfayı veya etkin bölmeyi yazdır)
  • ALT+Eksi işareti (-) (Etkin konsol penceresi için pencere menüsünü görüntüle)
  • ÜSTKRKT+F10 (Seçili öğe için Eylem kısayol menüsünü görüntüle)
  • F1 tuşu (Seçili öğe için varsa Yardım başlığını aç)
  • F5 tuşu (Tüm konsol pencerelerinin içeriğini güncelleştir)
  • CTRL+F10 (Etkin konsol penceresini büyüt)
  • CTRL+F5 (Etkin konsol penceresini geri yükle)
  • ALT+ENTER (Seçili öğe için varsa Özellikler iletişim kutusunu aç)
  • F2 tuşu (Seçili öğeyi yeniden adlandır)
  • CTRL+F4 (Etkin konsolu kapat. Bir konsolun tek bir konsol penceresi varsa, bu kısayol konsolu kapatır)

Uzak Masaüstü Bağlantısı Gezintisi

  • CTRL+ALT+END (Microsoft Windows NT Güvenlik iletişim kutusunu aç)
  • ALT+PAGE UP (Programlar arası soldan sağa geçiş yap)
  • ALT+PAGE DOWN (Programlar arası sağdan sola geçiş yap)
  • ALT+INSERT (Programlar arasında en sık kullanılma sırasına göre dön)
  • ALT+HOME (Başlat menüsünü görüntüle)
  • CTRL+ALT+BREAK (İstemci bilgisayarını bir pencere ve tam ekran arasında geçiş yap)
  • ALT+DELETE (Windows menüsünü görüntüle)
  • CTRL+ALT+Eksi işareti (-) (Etkin pencerenin anlık görüntüsünü Terminal Server panosunda istemciye yerleştir ve aynı işlevselliği yerel bilgisayarda PRINT SCREEN’e basarak sağlayın.)
  • CTRL+ALT+Artı işareti (+) (Etkin istemci penceresinin tamamının anlık görüntüsünü Terminal Server panosuna yerleştir ve aynı işlevselliği yerel bilgisayarda ALT+PRINT SCREEN’e basarak sağlayın.)

Microsoft Internet Explorer Gezintisi

  • CTRL+B (Sık Kullanılanları Düzenle iletişim kutusunu aç)
  • CTRL+E (Arama çubuğunu aç)
  • CTRL+F (Bul yardımcı programını başlat)
  • CTRL+H (Geçmiş çubuğunu aç)
  • CTRL+I (sık kullanılanlar çubuğunu aç)
  • CTRL+L (Aç iletişim kutusunu aç)
  • CTRL+N (Aynı Web adresiyle tarayıcının başka bir örneğini aç)
  • CTRL+O (Aç iletişim kutusunu aç, CTRL+L ile aynı)
  • CTRL+P (Yazdır iletişim kutusunu aç)
  • CTRL+R (Geçerli Web sayfasını güncelleştir)
  • CTRL+W (Geçerli pencereyi kapat)

F Klavye mi? Yoksa Q Klavye mi?

F klavye

null

F klavye, Türkçe için özel olarak geliştirilmiş bir klavye çeşididir. Bilimsel temellere dayalı standart bir Türk klavyesi geliştirilmesinin zorunluluğuna inanan İhsan Yener, bu konuda 1946’dan itibaren daktilo öğretmeni sıfatı ile sürdürdüğü çalışmalarının dikkate alınmasını ancak 1955’te başarabilmiş. Yabancı uzmanlarla da pekiştirilmiş İhtisas Komisyonu’nca oluşturulan On parmak yöntemi ile Türkçe için uygun Klavye’yi 20 Ekim 1955’te Bakanlıklar arası Standardizasyon Komitesi’ne Standart Türk Klavyesi olarak onanmış.

Türkiye’deki tüm daktilo makinelerinin Milli Klavyeye dönüştürülmesi, 1963 yılında Gümrükler Kanunu’na eklenmesi ve 1974 yılında Türk Standartları Enstitüsü tarafından Zorunlu Standart olarak onanmasıyla kesinleşmiştir. 25 yıllık bir mücadelenin sonunda kendisine inananların da yardımları ile o günlerde ‘Klavye İnkılabı’ olarak anılan bu standardizasyonu gerçekleştiren İhsan Sıtkı Yener, bu sebeple F Klavyenin Babası olarak da anılmaktadır.

Q Klavye İle Karşılaştırma

null

F klavye, Türkçe için özel olarak geliştirilmiş bir klavye olduğundan Türkçe bir metni yazmak, Q klavyede yazmaktan daha kısa sürer. Türkçe doğal dil işleme tasarısı olan Zemberek’le yapılan testlerde Türkçe’de çok kullanılan harflerin F klavyede kolay yerlerde olduğu kanıtlanmıştır. Q klavyede ise ş, i, ğ gibi harfler ulaşılması zor yerlerdedir. Ayrıca Türkçe’de çok kullanılan “de” gibi ekleri yazmak için Q klavye’de orta parmakla ilk önce d ‘ye sonra da yeniden e ‘ye basılması gerekmektedir. Böyle yazılması güç olan ikililere sorunlu ikili adı verilir.

Klavyelerdeki sorunlu ikililerin Türkçedeki kullanım oranı şöyledir:

  • F klavye: %6,6
  • Q klavye: %9,3

F Klavyenin Üstünlüğü

Eğer henüz 10 parmak yazmayı bilmiyorsanız, size şiddetle tavsiye ederim: 10 parmak klavyeyi öğrenin ve bunu F klavye üzerinde yapın. Bunun sonucunda, bilgisayarla yazı yazmak, elle yazı yazmaktan bile çok daha kolay hale gelecek, hatta neredeyse konuşma hızında yazı yazabilir hale geleceksiniz.

Peki neden F klavye? Çünkü F klavye dünyadaki yaygın klavyelerin arasında, bilimsel olarak düzenlenmiş en ergonomik klavyedir. Evet, çok şaşırtıcı ama dünyada yaygın kullanılan Q klavye ergonomik bir tasarımla oluşmamış. Ama F klavye öyle. F klavye tasarlanırken, çok sayıda araştırma yapılmış ve sonucunda F klavyeyle yazmak diğer klavyelere göre %60 daha kolay ve verimli bir hale getirilmiş.

“QWERTY” olarak ta bilinen Q klavye Christopher Sholes tarafından geliştirilmiş, patentlenmiş ve Remington firmasına satılmış. Wikipedia’ya göre Q klavye ile ilgili olarak söylenen yazım hızını özellikle düşürmek için tasarlandığı hikayesi doğru. Q klavye ile ilgili detaylı bilgi için wikipedia’daki oldukça detaylı yazıyı okumanızı tavsiye ederim. Türkçe Q klavye ise standart Q klavyenin sağ tarafına Türkçe harflerin yerleştirilmesinden oluşmuş. Q klavye yerleşimi ve Türkçe’de en çok kullanılan harflerin Q klavye üzerindeki dağılımı şu şekilde:

F klavye ise 1950 li yıllarda geliştirilmiş ve 1955’te “Türk Standartları Enstitüsü” tarafından resmen kabul edilmiş ve sadece mekanik, elektrikli ve elektronik daktilolar için değil, bilgisayarlar için de “TS 2117 – UDK 681.6.065” kodu ve “İki Elle Kullanılan Alfa nümerik Klâvyelerin Temel Düzeni” başlığı ile tescil edilmiş. Q’nun tam tersine F klavyede X, Q ve W harfleri klavyenin sağ tarafına itilmiş durumda ve Türkçede en çok kullanılan harfler on parmak yazarken parmakların doğal yerleşim noktalarına yerleştirilmiş. İki klavye yerleşiminde Türkçede en çok kullanılan harflerin yerleşimi gerçekten de F klavyenin lehinde gibi görünüyor.

Christopher Sholes’un icadettiği modern daktilo, üzerine basılan tuşlara bağlı kabartma harflerin bir mürekkep şeridini kağıda bastırarak kağıda yazı yazılmasını sağlıyor. Bu ilk daktiloda harfler alfabetik sırayla dizili. Hayatında bir kere de olsa daktilo başına geçmişler bileceklerdir, daktilonun harf çubukları eğer basma aralığını (hızını) iyi ayarlayamazsanız mürekkep şeridi üzerinde birbirlerine kilitlenirler ve elle düzeltmek gerekir. Bu da en çok, arka arkaya gelen harflerin aynı elle yazılması gerektiğinde olur. İşte Sholes bu durumun ciddi bir işgücü ve zaman kaybı yarattığını görerek, İngilizcede arka arkaya sık tekrarlanan harfleri iki ele dağıtacak yeni bir klavye düzeni geliştirmiş (q klavye oluyor kendileri) ve patentini almış, sonra da Remington firmasına satmış. (Meşhur “aslında q klavye işi yavaşlatmak için icat edilmiş” efsanesi de bu basit mevzunun yanlış anlaşılmasından kaynaklanıyor.)

Burada önemli bir husus da Q klavyenin uluslararası bir standart zannedilmesidir. Halbuki, birincisi Q klavye takdir edersiniz ki sadece latin harflerini kullanan diller için kullanılabilir bir diziliş. İkincisi latin harflerini kullanan dillerde de standart bir kullanımı yok QWERTY’nin. Mesela almanca konuşulan bölgelerde QWERTZ yaygın. Sonra AZERTY var, QZERTY var.

Biz çılgın Türkler de bu klavye düzenini 1946 senesine kadar (Türkçeye özgü karakterleri daktilonun harf grubunun sağ üstüne dağıtarak) kullanmışız. (100 sene kullandığımızı düşünenler olabilir, burada latin harflerinin 1 Kasım 1928′de kabul edildiğini hatırlatalım). Daktilo öğretmeni İhsan Yener 18 senelik kullanımda bir sorun fark etmiş olmalı ki, Sholes’un İngilizce için yaptığını çok daha geniş bir kapsamla Türkçe’ye uyarlama ihtiyacı hissetmiş ve çalışmalarının 1955 yılında iktidarca kabul görmesini sağlayarak Yabancı uzmanlarla da pekiştirilmiş bir İhtisas Komisyonu kurulmasını sağlamış. Sonraki aşamada da On parmak yöntemi ile Türkçe için ideal Klavye’yi 20 Ekim 1955′te Bakanlıklar arası Standardizasyon Komitesi’ne Standart Türk Klavyesi olarak kabul ettirmiş. Türkiye’deki tüm daktilo makinelerinin Milli Klavyeye dönüştürülmesi, 1963 yılında Gümrükler Kanunu’na eklenmesi ve 1974 yılında Türk Standartları Enstitüsü tarafından Zorunlu Standart olarak kabul edilmesiyle kesinleşmiş.

Gümrükler Kanunu kısmı önem arz ediyor. Zira, bilgisayar yaygınlaşana kadar yazma işini gören ve çoğunluğu ithal olan daktiloların F klavye düzenine sahip olması zorunluluğu getiriyor. Türkiye’de üretilenlere ise bu zorunluluk TSE’nin zorunlu standardıyla sağlanıyor. 90′lı yılların ikinci yarısından itibaren kişisel bilgisayarların hızla yayılması, bu ürünlerin tamamının Türkiye’ye yurtdışından gelmesi ve daktiloyla ilgili düzenlemenin klavyeyi bağlamaması nedeniyle Q klavye alıyor yürüyor. Tabi burada şunu belirtmek gerekir Türkiye’deki Apple Macintosh’ların klavyeleri oldum olası F’tir. Zira ilk kullanıcıları; gazete yazarları, editörleri, kitap editörleri (yani daktiloyla fazlasıyla içli dışlı insanlar) vs.’dir.

Yöntem

On parmak yazı yazarken her parmağın sorumlu olduğu tuşlar vardır, örneğin sol serçe parmak Q klavyede “1,2,q,a ve z” den F de ise “1,2,f,u ve j” den sorumlu oluyor. Önerdiğim ölçme yöntemi de buna dayanıyor ve oldukça basit: Bir metni yazan on parmak bilen kişiyi ve parmaklarını simüle etmek, tüm parmakları, sorumlu oldukları tuşları, hangi elde olduklarını, tanımlamak, tuşlara basarken gerekli kuralları işleterek yazıyı yazarken geçen süreyi hesaplamak, olabildiğince çok Türkçe metni bu sanal parmaklarla yazdırıp toplam süreyi bulmaya çalışmak. Test ayrıca Türkçede en çok kullanılan ikili ve üçlü harf grupları ile tekrarlanacak. Aşağıda bütün bunları yaparken uyulacak kuralları sıralamaya çalıştım:

null

Varsayımlar

  1. Büyük harf olmadığı varsayılacaktır.
  2. Noktalama işaretleri hesaba katılmayacaktır.
  3. 10 Parmak yazım metodu dikkate alınacaktır.
  4. Simülasyonlarda parmak hareketleri dikkate alınacaktır.
  5. Parmakların o anda bulundukları yerin hemen altlarında bulunan harflere minimum zaman değeri verilecektir.
  6. Sağ el parmaklarına daha düşük zaman değeri verilecektir (yazarın Sağlak olduğu varsayımı ile)
  7. İşaret parmakları için daha az zaman değeri verilecektir.
  8. Serçe parmağı için yüksek zaman değeri verilecektir.
  9. Baş parmaklar hep sabit değerler alacaktır (sadece boşluk)
  10. Parmakların sorumlu oldukları tuşlara erişim süreleri hesaplanırken çaprazlarında ve aşağıda kalan tuşlar için daha yüksek zaman değerleri verilecektir.
  11. Arka arkaya yazılan harfler aynı parmak tarafından yapılıyorsa zaman değerleri doğrudan toplanacaktır veya ceza olarak süre arttırılacaktır
  12. Arka arkaya yazılan harfler aynı elin farklı parmaklarıyla veya farklı ellerin parmakları ile yapılıyorsa harcanacak toplam süre düşürülecektir.
  13. Parmaklar belli bir süre işlev yapmamışsa otomatik olarak doğal konumlarına geri geliyor varsayılacaktır.